Trasa 21 rowerowa Ruda Sułowska – Grabówka – Niezgoda – Radziądz – Gatka – Wilkowo – Olsza – Grabówka – Ruda Sułowska

Żeby zobaczyć przebieg trasy kliknij ikonkę „zobacz wszystkie warstwy danych”

28,3 km

Ruda Sułowska – 2,1 km – Grabówka – 3,4 km – Niezgoda – 1,8 km – Rezerwat Olszyny Niezgodzkie – 2,7 km – Szarzyna – 2,8 km – Radziądz – 3,5 km – Gatka – 5,8 km – Wilkowo – 1,2 km – Olsza – 2,9 km – Grabówka – 2,1 km – Ruda Sułowska

Dojazd – Ruda Sułowska – sezonowe połączenia autobusowe Kolei Dolnośląskich z/do Milicza (linia D7 Wrocław – Oleśnica – Krotoszyn).

Trasa zaczyna się przy Kompleksie Naturum w Rudzie Sułowskiej i biegnie przez rezerwat Stawy Milickie do Grabówki i Niezgody z czatownią nad Stawami Niezgoda. Dalej jedziemy przez Rezerwat Olszyny Niezgodzkie, Kompleks Radziądz Stawów Milickich i Szarzynę z grodziskiem do Radziądza z barokowym kościołem. Ostatni etap trasy prowadzi przez Gatkę z dawną strażnicą, Wilkowo z dawną leśniczówką i Olszę z powrotem do Grabówki i Rudy Sułowskiej.

Trasa zaczyna się przy Kompleksie Naturum w Rudzie Sułowskiej. Można tu skorzystać z sezonowych połączeń autobusowych, skomunikowanych z pociągiem Kolei Dolnośląskich w Miliczu. Rower można wypożyczyć w Centrum Naturum, bądź połączyć trasę z inną z opisywanych, by dojechać do stacji obsługiwanej przez pociągi KD.

Centrum Edukacyjno-Turystyczne Naturum, którego właścicielem jest Spółka Stawy Milickie SA, powstało przy gospodarstwie rybackim w Rudzie Sułowskiej. Głównym obiektem kompleksu jest trzygwiazdkowy hotel Naturum oraz Gospoda 8 Ryb, w której serwowane są potrawy z ryb ze Stawów Milickich. Można tu zwiedzić Muzeum Tradycji Rybactwa Stawów Milickich i Doliny Baryczy, obejmujące skansen narzędzi i urządzeń związanych z gospodarką stawową, udostępnionych przez Muzeum Etnograficzne we Wrocławiu oraz Dom Rybaka. W skład CET wchodzi również: Zwierzyniec, Ścieżka Zmysłów, płuczka rybna i edukacyjny plac zabaw. Ruda Sułowska nosi miano „bocianiej wioski”, znajduje się tu największe skupisko gniazd bociana białego na Śląsku (10-12 par).

Pierwszy etap naszej trasy, aż do Radziądza, będzie biegł pomarańczowym Szlakiem Doliny Baryczy. Jedziemy szosą w kierunku Grabówki, po prawej mijamy budynki gospodarstwa rybackiego, po lewej znajduje się łowisko ryb. Jesteśmy w Kompleksie Ruda Sułowska Rezerwatu Stawy Milickie.

Rezerwat Stawy Milickie utworzono w 1963 r., ma powierzchnię 5298,15 ha (więcej niż niektóre parki narodowe) i składa się z kilku oddzielonych od siebie kompleksów: Radziądz, Jamnik, Ruda Sułowska, Stawno i Potasznia. Gniazduje tu ok. 120 gatunków ptaków, a 50 gatunków przebywa tu w czasie przelotów. W rezerwacie występują m.in.: kszyk, cyraneczka, gągoł, podgorzałka, kureczka nakrapiana, łabędź niemy, sieweczka rzeczna, żuraw, orzeł bielik, bocian czarny, czapla purpurowa i biała, jastrząb, kania czarna i ruda, kobuz, rybołów oraz trzmielojad. W 1995 r. Stawy Milickie zostały objęte Konwencją Ramsarską o obszarach wodno-błotnych mających znaczenie międzynarodowe, w 2000 r. znalazły się w programie Living Lakes. Na terenie rezerwatu obowiązuje zakaz wstępu, można poruszać się jedynie drogami publicznymi i szlakami turystycznymi.

Kompleks Ruda Sułowska liczy 1139 ha i składa się z dwóch części – północnej i południowej. Znajdujemy się w części północnej rezerwatu, którą tworzą dwa Stawy Mewie, dwie Grabówki, Staw Prostokątny, Środkowy i pięć Stawów Wąskich.

Za kompleksem mniejszych stawów jedziemy groblą między stawem Grabówka Duża i grupą Stawów Wąskich.

Staw Grabówka założono w XVII w., w wyrobisku pozostałym po wydobyciu rudy darniowej, przetapianej w pobliskiej Rudzie Sułowskiej. Akwen liczył niegdyś 230 ha powierzchni, obecnie ok. 100 ha. Staw został w latach 70. XX w. pogłębiony, z pozostałego materiału usypano kilka wysp.

Za miejscem odpoczynku wkraczamy do Grabówki, po chwili docieramy do przystanku z krzyżem i okazałym dębem, koło agroturystyki Nad Stawem. Mijamy zabytkowy dom – dawny sklep i budynek dawnej gospody, w którym urządzono świetlicę wiejską. Opuszczamy szosę prowadzącą do Olszy i skręcamy w szutrową drogę biegnącą do Niezgody.

Przecinamy kanał odprowadzający do Młynówki Sułowskiej wodę ze Stawów Mewich. Na granicy gmin nawierzchnia przechodzi w asfalt. Przecinamy kanał doprowadzający wodę z Młynówki Sułowskiej do Stawów Niezgoda. Jedziemy krętą groblą przez zabagniony las, zwany olsem.

Ols ma charakterystyczny układ kępowo-dolinkowy, wokół pni drzew powstają porośnięte roślinnością wyspy, pomiędzy znajdują się wypełnione wodą dolinki. W występującym tu olsie porzeczkowym dominuje olsza czarna, z krzewami – porzeczką czarną, czeremchą zwyczajną i kruszyną pospolitą.

Zbliżamy się na chwilę do Młynówki Sułowskiej, by dotrzeć do grobli nad Stawami Niezgoda.

Staw Niezgoda wzmiankowany był w 1591 r. jako Olszowy, w XVII w. pojawiła się obecna nazwa. Pierwotnie liczył ponad 220 ha, w latach 60. XX w. podzielono go na dwa mniejsze akweny – Niezgoda I liczący 112 ha i Niezgoda II liczący 65 ha.

Docieramy do końca stawu i początku wsi Niezgoda. Przekraczamy Młynówkę Sułowską, biegnącą od Baryczy w Sułowie i doprowadzającą wodę do kompleksów stawów Ruda Sułowska, Niezgoda i Radziądz. Przy skrzyżowaniu z drogą nr 439 Milicz – Żmigród stoi wystawiona w 2019 r. rzeźba komara autorstwa Zdzisława Kobylańskiego z miejscem odpoczynku. Jedziemy główną szosą obok smażalni ryb i współczesnej kapliczki, w głębi po lewej znajduje się Kwatera Myśliwska oraz budynek Leśnictw Niezgoda i Wilkowo. Jesteśmy w centrum Niezgody.

Nazwa wsi odnosi się do sporów granicznych między baronatem żmigrodzkim i milickim. Znajduje się tu świetlica wiejska w budynku dawnej gospody i pomnik pomordowanych 12 kwietnia 1944 roku przez Ukraińców z OUN i UPA mieszkańców wsi Hucisko i Miedziaki.

Mijamy parking, koło dawnego młyna przecinamy ponownie Młynówkę Sułowską. Obok znajduje się punkt widokowy na Staw Niezgoda I.

Wiosną na stawie można zobaczyć różna gatunki kaczek – głowienki, czernice, krzyżówki, płaskonosy, krakwy i nurogęsi, a z rzadszych – podgorzałki, ohary, bielaczki, szlachary, ogorzałki i lodówki, w trzcinach słychać bąka. Podczas wiosennych odłowów żerują tu siewkowce: rycyki, krwawodzioby i bataliony. Wiosną i latem obserwowano rzadkie ostrygojady, szczudłaki i czaple modronose. Na drzewach przesiadują kormorany. Można tu podejść 150 m do Czatowni pod Kormoranem, umożliwiającej obserwację ptaków.

Mijamy salę weselną, obok krzyża z ławką skręcamy w boczną szosę prowadzącą do Rudy Żmigrodzkiej. Jedziemy przez przysiółek Dąbki i wkraczamy w las, opuszczając Niezgodę. Po lewej ciągnie się granica Rezerwatu Olszyny Niezgodzkie.

Rezerwat Olszyny Niezgodzkie utworzono w 1987 r. na powierzchni 74,28 ha. Chroni on naturalny obszar bagiennych olszyn nad rzeką Ługą. W rezerwacie występuje zespół olsu porzeczkowego o budowie kępowo-dolinowej. W dębach żerują tu larwy chronionego kozioroga dębosza. W rezerwacie rośnie 276 gatunków roślin, w tym chronione: bluszcz pospolity, kalina koralowa, kruszyna pospolita, porzeczka czarna, konwalia majowa, sromotnik bezwstydny oraz sztucznie wprowadzony jarząb szwedzki. Rezerwat obejmuje dawny zwierzyniec łowiecki Hatzfeldtów, przed 1945 r. istniał tu rezerwat Ługa (Die Luge), obejmujący o wiele większą powierzchnię 250 ha. Niestety później sporą część bagien osuszono, prowadząc gospodarkę leśną. Obecnie rezerwat obejmuje północno-zachodnią część dawnych bagien.

Jedziemy szosą obok okazałego dębu, po czym skręcamy w szutrową Szwedzką Drogę, której nazwa nawiązuje do czasów wojny 30-letniej (1618-48) i przemarszów wojsk szwedzkich.

Można tu podjechać 1,1 km prosto, granicą Rezerwatu Olszyny Niezgodzkie. Szlak dojazdowy prowadzi wijącą się groblą szosą do pomnikowego dęba o obwodzie 675 cm, mostku na Kanale Kokot z punktem widokowym na rezerwat i mostku na kanale Ługa, biegnącym od Młynówki Sułowskiej do Baryczy.

Przez zabagniony łęg jesionowo-olszowy docieramy do granicy rezerwatu Stawy Milickie (Kompleks Radziądz) i zatoki Stawu Jeleniego III, gdzie stoi tablica ścieżki dydaktycznej.

Kompleks Radziądz ma powierzchnię 1046 h i składa się ze Stawu Starego, trzech Jelenich, trzech Nasiennych i kilku mniejszych zbiorników.

Staw Jeleni III ma powierzchnię 157 ha i duży obszar szuwarów wzdłuż brzegów. Na jego środku znajduje się wyspa szuwarowa, będąca miejscem lęgów, dzięki czemu akwen zaliczono do stawów lęgowiskowych, objętych rezerwatem ścisłym. Występują tu: czapla siwa, kormoran, żuraw, gęgawa, gęś zbożowa i białoczelna, bielik, sokół wędrowny oraz rzadkie: podgorzałka, bąk, bączek, zielonka, gęś krótkodzioba i mała, bernikla białolica i rdzawoszyja. Podczas odłowów ryb na dnie żerują: czajka, brodziec śniady, biegus zmienny i rdzawy, kulik wielki, szlamnik, piaskowiec i szablodziób. Po drugiej stronie znajdował się Staw Pański (Herrn-Teich), sięgający do Szwedzkiej Drogi, obecnie podzielony na kilka mniejszych zbiorników.

Docieramy do szosy Ruda Żmigrodzka – Radziądz w przysiółku Szarzyna z drewnianym domem ze studnią.

Można tu podejść 150 m niewyraźną ścieżką w prawo do położonego nad brzegiem stawu grodziska stożkowego z XII-XIII w.

Za opuszczonym domem docieramy do punktu widokowego nad brzegiem Stawu Jeleniego II.

Staw Jeleni II ma 68 ha powierzchni, powstał w latach 60. XX w., z podziału dużego stawu Jeleniego na trzy mniejsze akweny. Stawy założyli w XVI w. Kurzbachowie, a szczyt ich rozwoju obszarowego miał miejsce w XVIII w. Najwięcej ptaków można tu obserwować w okresie przelotów, wczesną wiosną i jesienią. Brak szuwarów sprawia, że w okresie lęgowym niewiele gatunków buduje tu gniazda. Przy punkcie widokowym znajduje się śluza z 2. poł. XIX w., odprowadzająca wodę ze stawu.

Przecinamy biegnący od Ługi Kanał Kokot, po lewej znajduje się łowisko ryb Ostoja. Za kolejnym mostem na Kanale Kokot docieramy do składającego się z jednej zagrody przysiółka Szarlotka i Stawu Nasiennego Trzeciego. Przekraczamy kanał, odprowadzający wodę ze stawu i skręcamy w drogę gruntową. Przecinamy Odprowadnik wody z Młynówki Sułowskiej do Kanału Kokot i docieramy do drogi nr 439 Żmigród – Milicz, którą osiągamy Radziądz. Opuszczamy szlak pomarańczowy, ul. Żmigrodzką dojeżdżamy do centrum wsi i przecinamy Kanał Rybacki, odprowadzający wodę ze Stawów Radziądz. Mijamy świetlicę wiejską i skręcamy w boczną szosę, prowadzącą do Gatki. Stoi tu kościół św. Karola Boromeusza.

Barokowy kościół św. Karola Boromeusza wzniesiono w latach 1727-35, prawdopodobnie wg projektu Krzysztofa Hacknera lub Krzysztofa Tauscha. Ufundowali go Hatzfeldtowie ze Żmigrodu w ramach akcji rekatolizacyjnej, jako jeden z kilku wzniesionych w tym samym czasie w pobliskich wsiach. Wnętrze kościoła ma nietypowy plan na rzucie prostokąta z wpisanymi weń czterema uzupełniającymi się owalami. W ołtarzu głównym znajduje się obraz św. Karola Boromeusza. Przy kościele znajduje się cmentarz z przedwojennymi nagrobkami. Za świątynią stoi budynek plebanii. Naprzeciwko świątyni znajduje się kapliczka, postawiona na cokole dawnego pomnika poległych w I wojnie światowej.

Ul. Szkolną mijamy budynek szkoły podstawowej, naprzeciwko niej znajdowała się szkoła ewangelicka z 1890 r. Koło cmentarza opuszczamy Radziądz, jedziemy dłuższy czas skrajem lasu do zabudowań Gatki. Mijamy dawną szkołę, po chwili docieramy do skrzyżowania na skraju wsi.

Po lewej stronie znajdują się zabudowania dawnej strażnicy granicznej z ok. 1920 r. Strzegła ona wytyczonej w okolicy w latach 1919-39 granicy niemiecko-polskiej, biegnącej granicą Śląska i Wielkopolski.

Odtąd aż do końca trasy będziemy jechać czerwoną Trzebnicką Pętlą Rowerową (szlak wokół powiatu trzebnickiego). Opuszczamy Gatkę i jedziemy szosą w kierunku Łąkty, Przecinamy potok Wilczyna i skręcamy w szutrówkę, prowadzącą do granicy lasu. Mijamy leśną wieżę przeciwpożarową i zabudowania dawnej gajówki Goitke. Wjeżdżamy w Las Wilkowski, podążamy zapiaszczoną drogą bitą, mijając po lewej kompleks wydm. Po dłuższej chwili skręcamy w zniszczoną drogę asfaltowo-szutrową nr 66 (Droga Rawicka).

Drogą Rawicką biegł niegdyś trakt z Sułowa do Rawicza, prowadzący do znajdującej się na granicy Śląska i Wielkopolski gospody Zielony Jeleń.

Osiągamy szosę z Niezgody, którą po chwili docieramy do skraju lasu i Wilkowa. We wsi mijamy obitą drewnem dawną leśniczówkę, metalowy krzyż i urządzoną w zabytkowym budynku z muru pruskiego świetlicę wiejską z noclegami.

Opuszczamy Wilkowo i krótkim odcinkiem przez pola docieramy do szosy Pakosław – Sułów w Olszy, obok dawnej szkoły z okresu międzywojennego (obecnie świetlica wiejska). We wsi mijamy straż pożarną i zabytkową ceglaną kapliczkę, po czym opuszczamy Olszę.

Jedziemy przez zmeliorowane łąki w pobliżu Stawów Niezgoda i przecinamy kanał, odprowadzający wodę ze Stawów Mewich do Młynówki Sułowskiej. Mijamy mały staw i usytuowane na skraju leśnych wydm groby ostatnich owczarzy.

Na terenie osuszonych w XIX w. stawów zakładano pastwiska owiec, w pobliżu grobów znajdowała się duża owczarnia. W mogiłach leżą zabici w 1945 r. przez Armię Czerwoną ostatni owczarze.

Docieramy do zabudowań Grabówki z boiskiem. Mijamy budynek dawnej gospody, w którym urządzono świetlicę wiejską i zabytkowy dom – dawny sklep. Po chwili docieramy do przystanku z krzyżem i okazałym dębem, koło agroturystyki Nad Stawem. Na skraju Grabówki znajduje się miejsce odpoczynku, wjeżdżamy tu ponownie w granice Rezerwatu Stawy Milickie (Kompleks Ruda Sułowska).

Jedziemy groblą między stawem Grabówka Duża i grupą mniejszych Stawów Wąskich. Za kompleksem mniejszych stawów docieramy do Rudy Sułowskiej, której nazwa odnosi się dawnych kuźni, wykorzystujących miejscową rudę darniową. Po prawej mijamy budynki gospodarstwa rybackiego, po lewej znajduje się łowisko ryb. Osiągamy Hotel Naturum, gdzie nasza trasa się kończy.

Dodaj komentarz