Trasa 6 Nowa Ruda – Przygórze – Przełęcz Woliborska – Bielawa

Żeby zobaczyć przebieg trasy kliknij ikonkę „zobacz wszystkie warstwy danych”

19,6 km, 6.15 h, 690 m podejść

Nowa Ruda – 5,0 km – Turystyczna Kopalnia Węgla – 2,4 km – Zatorze – 4,0 km – Przygórze – 3,8 km – Przełęcz Woliborska – 1,3 km – Pod Czeszką – 3,1 km – Bielawa Leśny Dworek

Dojazd – stacja Nowa Ruda na linii Kłodzko – Wałbrzych (D15). Jeżdżą tędy pociągi Kolei Dolnośląskich w relacjach Kłodzko Miasto – Wałbrzych Główny/Miasto i Kudowa-Zdrój – Wrocław Główny/Jelenia Góra. Stacja Bielawa Zachodnia na linii Wrocław – Świdnica – Bielawa (D16). Jeżdżą tędy pociągi Kolei Dolnośląskich w relacjach Bielawa Zachodnia – Wrocław Główny/Legnica/Dzierżoniów Śląski/Kłodzko Główne.

Interesująca, ale miejscami trudna orientacyjnie (zarośnięte odcinki) trasa, biegnąca od linii Kłodzko – Wałbrzych do Bielawy. Na początek zwiedzamy zabytki Nowej Rudy (kościół św. Mikołaja, rynek z ratuszem, zamek), by podejść obok kolejowego Czarnego Mostu na Rudą Górę i dosypaną do niej hałdę, z której roztacza się rozległy widok. Schodzimy do udostępnionej do zwiedzania zabytkowej kopalni węgla, by skomplikowanym odcinkiem przez most kolejowy w Zatorzu dotrzeć do Przygórza z dawną hutą żelaza. Doliną Piekielnicy z malowniczą polaną po dawnej osadzie szklarskiej podchodzimy na Przełęcz Woliborską, by zejść do Leśnego Dworku w Bielawie. Po drodze można zahaczyć o widokowy szczyt Czeszki.

Stacja Nowa Ruda (421 m) położona jest na linii kolejowej Kłodzko – Wałbrzych, powstałej w latach 1879-80. Ta jedna z najpiękniejszych linii kolejowych w Polsce zbudowana została w trudnym górskim terenie i obfituje w liczne wiadukty i tunele. Stację uruchomiono wraz z budową linii w 1879 r., powstał wtedy budynek dworca z czerwonego piaskowca, mający cechy architektury przemysłowej, lokomotywownia i mała wieża ciśnień. W latach 1903-05 stację rozbudowano. W celu poszerzenia układu torowego skruszono ścianę skalną naprzeciwko dworca, powstały dwie nastawnie i wiata peronowa. W latach 70. XX w. rozebrano lokomotywownię, nieco później wieżę ciśnień. Nad wyjazdem w kierunku Ścinawki Średniej góruje stalowy most drogowy, z którego roztacza się widok na stację.

Ze stacji schodzimy czarnym Szlakiem Trudu Górniczego ul. Kolejową do wąskiej ul. Przeskok, którą docieramy do ul. Kościelnej, gdzie w barokowym budynku z 1690 r. mieści się klasztor salezjanek, a nieco dalej kościół św. Mikołaja.

Pierwotny kościół św. Mikołaja powstał w 1550 r., wskutek rozwoju miasta został rozebrany i zastąpiony większym, neogotyckim, zbudowanym w latach 1885-87. Świątynia ma postać trójnawowej hali na planie krzyża łacińskiego, posiada strzelistą wieżę o wysokości 72 m. Wewnątrz zachowała się gotycka figura św. Krzysztofa z 1511 r. Obok stoi plebania z czasów budowy kościoła i neogotycka kaplica. Na murze otaczającym kościół znajduje się zniszczone epitafium dzieci Hieronima Kesslera z początku XVII w.

Spod kościoła blisko już do rynku (400 m).

Na środku rynku stoi ratusz z 1844 r., przebudowany w stylu eklektycznym w latach 1892-94 wg projektu Bergera i Seifferta. Neorenesansowy szczyt budowli, zwieńczony jest sygnaturką z prześwitem. Przed ratuszem stoi fontanna z figurą Jana Chrzciciela i Jezusa Chrystusa z 1909 r. projektu Wernera Schwarzberga, a w jego tylnym narożu – figura św. Floriana z dawną fontanną z 1756 r. Rynek otaczają barokowe, klasycystyczne i eklektyczne kamienice z końca XVIII – początku XX w.


Z Rynku idziemy ul. marsz. Piłsudskiego obok dawnego zamku.

Zamek wzmiankowany był w 1352 r., przebudowany został przez Stillfriedów na barokowy w latach 1700-30 wg projektu Andrei Carove oraz w 1796 r. Obecnie w zamku mieści się przychodnia. Za budowlą zachowały się pozostałości murów obronnych, opadających do doliny Włodzicy.

Mijamy Bibliotekę Pedagogiczną (dawna żeńska szkoła zawodowa z końca XIX w.) i przechodzimy Mostem Zamkowym nad również wiodącą do rynku ul. Podjazdową. Jest to rozwiązanie spotykane kilka razy w mieście położonym na pofalowanym terenie, otaczającym dolinę Włodzicy. W kamienicy nr 9 mieścił się niegdyś Hotel Monopol, dalej mijamy wejście do tunelu, prowadzącego do położonej na skarpie wyżej SP nr 2.

Docieramy do głównej ul. Kopernika, którą przekraczamy dolinę Woliborki i rozpoczynamy strome podejście ścieżką przez działki na Rudą Górę. Żelbetowym wiaduktem (tzw. Białym Mostem) z ok. 1911 r. przekraczamy tory, widać stąd Czarny Most.

Kolejowy Czarny Most poprowadzono nad doliną Woliborki, w czasie budowy (1876-80) był najwyższy w Prusach (35 m). W latach 1909-12 dobudowano drugi tor, rozebrany w związku ze zniszczeniem sąsiedniego mostu w Zatorzu w 1945 r. Obiekt podtrzymują trzy filary z czerwonego piaskowca, przęsło kratownicowe z jazdą górą ma dł. 36,18 m a długość całkowita obiektu wynosi 149,46 m.

Wkraczamy w las, podchodzimy na zbocze Rudej Góry (510 m), by zejść z powrotem do doliny Woliborki i ul. Cichej. Mijamy dawny tartak i skręcamy w ul. Srebrną obok zabytkowego budynku szkoły podstawowej nr 3 im. J. Wittiga. Na skrzyżowaniu z ul. Krzywą stoi dawna gospoda zur Deutschen Krone (Pod Niemiecką Koroną). Skręcamy w ul. Jasną z zabytkowym krzyżem i ponownie w drogę gruntową, którą podchodzimy podnóżem hałdy dawnej Kopalni Węgla Kamiennego Nowa Ruda. Osiągamy linię grzbietu koło obwodnicy Nowej Rudy i schodzimy do ul. Reymonta w osiedlu Kolno. Przechodzimy pod tunelem wiaduktu kolejowego, mijamy krzyż z 1883 r., ul. Tuczyn docieramy do kładki nad Piekielnicą i zabytkowej kopalni węgla.

Kopalnia węgla Ruben (Szyb Lech) powstała w 1868 r. i została rozbudowana w 1890 r., po wojnie otrzymała nazwę Nowa Ruda. Po zaprzestaniu wydobycia w 1994 r. kopalnię udostępniono do zwiedzania. Do dzisiaj zachowały się: nadszybie z wieżą i maszynownią z 1890 r. oraz hale kompresorów, wentylatorów i warsztatu mechanicznego. Udostępniona do zwiedzania sztolnia ma 700 m, trasę pokonuje się w kaskach górniczych, a atrakcją jest przejazd podziemną kolejką. Do kopalni można też dotrzeć z pobliskiej stacji Nowa Ruda Przedmieście, skracając trasę o 3,7 km.

Stacja Nowa Ruda Przedmieście powstała w 1880 r. jako bocznica do kopalni Ruben. Posiadała trzy tory i kolejkę linową, dowożącą urobek z kopalni Rudolf w Przygórzu. Po 1945 r. uruchomiono tu także stację osobową, po likwidacji kopalni w poł. lat 90. XX w. zredukowaną, po rozebraniu bocznych torów, do przystanku.

Idziemy ul. Obozową, gdzie na terenie zakładów ZPAS mieścił się szyb Anna. Na ul. Sucharskiego mijamy pomnik bez inskrypcji. Ul. Górniczą i ścieżką okrążamy dawny Stadion GKS Piast Nowa Ruda, obok którego mieściło się Szkolne Schronisko Młodzieżowe TAU. Ze wzgórza widać kościół w Drogosławiu, schodzimy do szutrowej ul. Łąkowej, krótkim podejściem drogą polną przecinamy zbudowaną w latach 2007-14 obwodnicę Nowej Rudy w ciągu drogi nr 381 Kłodzko – Wałbrzych. Szutrową ul. Zatorze obok rozdzielni energetycznej docieramy do mostu kolejowego.

Most kolejowy na Zatorzu przerzucono nad doliną Piekielnicy w 1880 r. Posiadał on cztery filary z okładziną z czerwonego piaskowca, w latach 1909-12 dobudowano drugi tor. Pod sam koniec wojny 8 maja 1945 r. most został wysadzony przez saperów Wehrmachtu. W 1946 r. zastąpiono go prowizoryczną drewnianą konstrukcją, a w 1949 r. most odbudowano na stałe. Wzniesiono nowe, żelbetowe filary z kamiennym oblicowaniem, redukując liczbę torów do jednego. Most ma 185 m długości i 30 m wysokości, obok zachowały się ślady filarów starego mostu.

Docieramy do szosy obok wiaty, gdzie można odpocząć. Następny etap będzie prowadził zarośniętą i niewyraźną ścieżką przez las, biegnącą na wzgórze 479 m (można go ominąć idąc dalej szosą do Przygórza). Ze skraju lasu rozciąga się widok na pasmo Malinowej i Golca w Górach Sowich, naprzeciwko widać bezleśne wzgórza, za którymi znajduje się Wolibórz. Ścieżką docieramy do skraju przysiółka Krzów, by szosą dojść na bezleśne wzgórze 505 m z kolejnym widokiem na pasmo Golca.

Obok dwóch budynków dawnej szkoły (jeden z XIX w., drugi z okresu międzywojennego) schodzimy do centrum Przygórza (480 m). Można tu podejść w prawo do budynku dawnej huty żelaza Barbara z 2. poł. XIX w., w której obecnie mieszczą się zakłady ZPAS-NET. Dalej znajdowała się uruchomiona w 1793 r. kopalnia węgla Rudolf, po wojnie działająca pod nazwą Bolesław.

Idziemy główną ulicą przez wieś, 170 m w lewo stoi skromny kościół Podwyższenia Krzyża Św. z lat 1938-39.

Mijamy bibliotekę, mieszczącą się w budynku dawnego zajazdu zum Copernicus (Pod Kopernikiem) i ustawioną pod nim rzeźbę górnika z 1966 r. W domu nr 223 znajdowała się gospoda zum Köpprichtal (W Przygórskiej Dolinie). Wkraczamy w las i Góry Sowie, podchodząc bitą drogą doliną Piekielnicy, przełamującej się między Garncarzem (657 m) i Dziczkiem (731 m). Na pierwszym ze szczytów znajdują się ślady zameczku Quingenburg z końca XIII w., chroniącego trakt handlowy na Przełęcz Woliborską od kłodzkiej strony. Osiągamy polanę na której pod koniec XVII w. założono osadę Kolonie Glashütte z małą hutą szkła. Po wojnie domy zostały opuszczone, zachował się tylko budynek ujęcia wody. Drogą leśną wspinamy się zakosami na Przełęcz Woliborską.

Przełęcz Woliborska (711 m) znajduje się w głównym grzbiecie Gór Sowich, oddzielając grzbiet Popielaka (860 m) od masywu Szerokiej (826 m). Od średniowiecza biegł tędy trakt handlowy z Czech i Ziemi Kłodzkiej na Śląsk, obecnie mający postać drogi wojewódzkiej nr 384 Nowa Ruda – Bielawa – Dzierżoniów. W XIX w. istniał tu plac na drodze węglowej z noworudzkich kopalni do zagłębia tekstylnego w Bielawie. W 1932 r. postawiono schronisko Volpersdorfer Plänel-Baude, zniszczone po 1945 r. Obecnie znajduje się tu parking z wiatą.

Przechodzimy szlakiem niebieskim na śląską stronę gór, schodząc szosą na siodło pod Czeszką (625 m).

Można stąd podejść 420 m znakowaną niebieskim trójkątem ścieżką na szczyt Czeszki (742 m). Podejście jest strome ale nagrodą jest widok ze szczytowej polany, obejmujący Masyw Ślęży, Wzgórza Niemczańskie i Bielawskie, Masyw Brzeźnicy i Góry Złote oraz leżące w dole Dzierżoniów, Bielawę, Ostroszowice i Grodziszcze. Polana jest miejscem startów paralotniarzy z klubu w Jodłowniku.

Schodzimy szosą do szutrówki, którą podchodzimy lekko na siodło pod Żołędną (625 m), oddzielające główny grzbiet Gór Sowich od bocznego grzbietu Wiewiórki (684 m). Bitą drogą schodzimy do doliny Rdzawy (518 m), skąd krótkim podejściem osiągamy siodło pod Kuczabą (545 m). Kolejnym zejściem dolinką docieramy do szutrówki na Rozdrożu pod Kocim Grzbietem. Osiągamy dolinę Niedźwiedziego Potoku, obok ujęcia wody o neogotyckich łukach z lat 1926-28 docieramy do Leśnego Dworku (445 m) w Bielawie.

Leśny Dworek to okazała willa w stylu tyrolskim, zbudowana w końcu XIX w. dla Friedricha Dieriga, syna założyciela zakładów włókienniczych (późniejszy Bielbaw) w Bielawie. W otaczającym willę parku rosną pomnikowe drzewa – choina kanadyjska, daglezja i jesion. Przed 1945 r. w okolicy znajdowały się trzy gospody.

Obok Leśnego Dworku usytuowana jest pętla autobusowa, możemy stąd podjechać do stacji Bielawa Zachodnia.

Dodaj komentarz