Międzybórz - kościół Św. Krzyża Miasto w powiecie oleśnickim, położone we Wzgórzach Twardogórskich, przy szosie i linii kolejowej Oleśnica – Ostrów Wielkopolski. Wzmiankowane w XII w., na pocz. XIV w. prawdopodobnie lokowane, od ok. 1340 r. siedziba kasztelanii, posiadająca prawa targowe. Położone w księstwie oleśnickim, później powiecie sycowskim, przy granicy Śląska i Wielkopolski, wielokrotnie niszczone. Zamek książąt oleśnickich z XIV w. spłonął w XVIII w. W 1530 r. zakupione przez von Maltzana z Sycowa, w 1549 r. religią panującą stał się luteranizm. W 1599 r. zakupiony przez ks. Karola Ziębicko-Oleśnickiego. W 1607 r. powołano tu specjalnego diakona dla ewangelików polskojęzycznych. W czasie wojny 30-letniej Międzybórz został zniszczony przez wojska polskie (1619, 1633 r.) i szwedzkie (1643 r.), w związku z czym w 1637 r. dokonano ponownej lokacji na prawie magdeburskim. Od pocz. XIX w. nasiliła się akcja germanizacyjna, mimo to jeszcze w 1848 r. 84% ludności powiatu mówiło po polsku, a w latach 1845-1919 w Międzyborzu odprawiano polskie nabożeństwa. W XIX w. działał tu polski pastor Jerzy Badura, w tym czasie powstały zbiory polskich pieśni kościelnych (Kancjonały Międzyborskie). W 1886 r. zmieniono słowiańską nazwę Medzibor na niemiecką Neumittelwalde. W latach 1909-10 doprowadzono linię kolejową na trasie Grabowno Wielkie – Ostrów Wielkopolski. W 1920 r. na północ od miasta wytyczono granicę polsko-niemiecką. W latach 1975-1998 miasto należało do woj. kaliskiego.
Warto zobaczyć:
Ewangelicki kościół Krzyża Św. Pierwotny, drewniany z 1491 r., w poł. XVI w. przejęty przez ewangelików, w 1681 r. wybudowano nową wieżę. Kolejny, również drewniany wybudowano w latach 1718-20, zniszczony w pożarze w 1836 r. Obecny z lat 1838-39, klasycystyczny, na planie krzyża greckiego. Wieża zwieńczona galeryjką z hełmem iglicowym. Wnętrze salowe z dwoma rzędami empor, ołtarzo-ambona z obrazem 'Jezus na Górze Oliwnej’ z lat budowy kościoła, klasycystyczny prospekt organowy, z organami firmy Schlag und Söhne z 1913 r.
Neogotycki kościół św. Józefa Rzemieślnika z lat 1893-94.
Budynek Urzędu Miasta i Gminy z pocz. XX w.
Resztki murów obronnych z XIV w. przy kościele ewangelickim.
Dawny urząd celny z okresu międzywojennego, przy szosie do Ostrowa Wielkopolskiego.
Cmentarz ewangelicki z kilkoma mauzoleami (m.in. Karoliny Adam, zm. 1802 r.) i nagrobkiem pastora Roberta Fiedlera (1810-77), obrońcy polskości. Obok cmentarz katolicki z kaplicą. Za torami kolejowymi resztki dawnego cmentarza.
Dwór z pocz. XX w., obecnie Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych. W zespole dworskim spichlerz z 3. ćw. XVIII w.
Budynek stacji kolejowej z pocz. XX w., w latach 1920-39 stacja graniczna.