Lewków - pałac
Wieś w gminie Ostrów Wlkp. Pierwsze wzmianki o Lewkowie pochodzą z 1413. Przez dłuższy czas wieś była własnością Koźmińskich, w XVIII w. często zmieniała właścicieli (Sokolniccy, Gorzeńscy, Krzyżanowscy). W 1786 zakupiona przez Wojciecha Lipskiego herbu Grabie (herb szlachecki), adiutanta króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. W latach 40. XIX wieku ukrywał się tu, u Józefa Lipskiego, poeta Roman Zmorski. W rękach Lipskich pozostawała do wybuchu II wojny światowej. W 1928 Lewków odwiedził prezydent Ignacy Mościcki. Ostatni przedwojenni właściciele Lewkowa to Jan Lipski oraz jego brat, Józef Lipski, ostatni ambasador Rzeczypospolitej w Berlinie (1934-1939).
Warto zobaczyć:
Kościół św. Wojciecha wzniesiony w latach 1844-1846 w miejscu poprzedniej, drewnianej świątyni, ufundowany przez Salomeę Lipską i jej wnuka Wojciecha Lipskiego, eklektyczny z neorenesansowym wyposażeniem wnętrza z lat 1871-1872, ołtarz główny z obrazem św. Anna Samotrzeć ze św. Janem, kopią obrazu Bartolome Murillo wykonaną przez Leona Kaplińskiego, prezbiterium z polichromią z XIX wieku, stiukowymi ścianami i marmurowym tabernakulum, kuta żelazna krata przy przejściu z kruchty do kościoła, przyozdobiona ornamentem w stylu regencji z datą 1732 i inicjałami ksieni ołobockiej Katarzyny Pawłowskiej, zakupiona w 1817 r. z kościoła cysterskiego w Ołoboku, przykościelny grobowiec Lipskich z napisem: Wojciechowi Lipskiemu 1805-1855 demokracie i politykowi, bojownikowi o niepodległość Polski, twórcy gimnazjum w Ostrowie w 125 rocznicę 1845-1970, przykościelny cmentarz z drzewami pomnikowymi i dwoma złączonymi na kształt stołu głazami narzutowymi mającymi razem wymiary 1,7 na 1 m, mur z dekoracyjnymi wazami i figurami.
Ochronka z 2. poł. XIX w.
Pałac Lipskich wzniesiony w latach 1786–1791 według projektu Jana Chrystiana Kamsetzera dla sędziego kaliskiego Wojciecha Lipskiego i jego żony Salomei Lipskiej z Objezierskich; klasycystyczny, jeden z pierwszych pałaców klasycystycznych w ówczesnym województwie kaliskim, pozostawał w rękach Lipskich z Lipego do 1939, w 1945 przejęty przez Skarb Państwa, odrestaurowany w latach 1972–1987, mieści Muzeum Wnętrz Pałacowych, oddział Muzeum Okręgowego Ziemi Kaliskiej w Kaliszu.
Pałac o jednolitej, prostokątnej bryle z kolumnowym wgłębnym portykiem jońskim zwieńczonym trójkątnym frontonem. Na frontonie napis Sobie, Swoim, Przyjaciołom, Potomności. Portyk wgłębny, na osi głównej sień, za nią dwukondygnacyjny, okrągły salon (Sala Rotundowa) wychodzący w fasadę ogrodową półowalnym ryzalitem ze spłaszczoną kopułą. Wyżej kartusz z datą 1791 i figury kobiece podtrzymujące kartusze z literami SL (Samuela Lipska) oraz herbem Objezierskich – Świnką. Dach prosty, dziedziniec zamknięty po bokach dwoma oficynami z facjatkami od frontu (jedna z nich mieści obecnie przedszkole). W pobliżu umiejscowione są także dawne budynki gospodarcze, z których jeden przebudowano po II wojnie światowej na magazyn zbożowy.
We wnętrzach pałacu zachowane iluzjonistyczne dekoracje malarskie Franciszka i Antoniego Smuglewiczów. Wnętrza i elewacje bogato zdobione sztukateriami, oryginalne meble i wyposażenie wnętrz niezachowane. Pałac odrestaurowany został w latach 1970–1986 z przeznaczeniem na muzeum. Po restauracji władze województwa kaliskiego zadecydowały o przekazaniu obiektu Muzeum Ziemi Kaliskiej. W 1991 na parterze otwarto ekspozycję wnętrz klasycystycznych, zrekonstruowanych zgodnie z pierwotnym stylem pałacu. Salon krajobrazowy, urządzony meblami w stylu Ludwika Filipa, zdobią oryginalne iluzjonistyczne malowidła ścienne przedstawiające krajobrazy z elementami architektury romantycznej. W pokoju kredensowym (dawnym Salonie Egipskim) znajduje się galeria portretów (kopie) sarmackich, natomiast tzw. pokój dzienny mieści kolekcję obrazów o treściach patriotycznych, w tym Jana Matejki.
Wokół pałacu krajobrazowy park w stylu angielskim z urozmaiconym drzewostanem, stawem i wyspą.
(za Wikipedią)