Katowice

Kategoria: Miasto Katowice, Wyżyna Śląska
Tagi:

Miasto wojewódzkie (311 tys. mieszkańców), stolica województwa śląskiego, położone na Wyżynie Katowickiej. Centralny ośrodek konurbacji górnośląskiej. Najstarsza dzielnica Katowic, Dąb wzmiankowana była w 1299 r., same Katowice zostały założone ok. 1580 r. przez Andrzeja Boguckiego jako wieś zagrodnicza. Wzmiankowane w dokumentach w 1598 r. Od połowy XVIII w. rozpoczął się nagły rozwój wsi, związany z odkryciem złóż węgla i uprzemysłowieniem, w 1824 r. powstały kopalnie Ferdynand i Waterloo. Przełomowym momentem było doprowadzenie kolei w 1846 r. na linii Wrocław – Kraków. W 1858 r. wzniesiono pierwszy murowany kościół, w 1865 r. Katowicom nadano prawa miejskie, a już w 1873 r. zostały one siedzibą powiatu. W latach 1919-20 toczyły się tu walki powstańcze, w 1921 r., podczas III Powstania Śląskiego miasto zostało zdobyte przez oddziały powstańcze i przyłączone w 1922 r. do Polski. Katowice zostały wtedy stolicą autonomicznego województwa śląskiego i siedzibą Sejmu Śląskiego. W 1934 r. wybudowano najwyższy w Polsce Drapacz Chmur przy ul. Żwirki i Wigury. W latach okupacji Katowice były siedzibą niemieckiej Prowincji Górnośląskiej. W czasach stalinizmu (1953-56) zmieniono nazwę miasta na Stalinogród. W 1968 r. powstał Uniwersytet Śląski, w 1971 r. wybudowano Spodek, rok później nowy dworzec. W grudniu 1981 r. w czasie akcji pacyfikacyjnej w kopalni Wujek zabito 9 górników. W 2007 r. utworzono Górnośląski Związek Metropolitalny.
Strona miasta

Warto zobaczyć:

Północna część centrum

Hala Widowiskowa Spodek, niewątpliwy symbol miasta, zbudowana w latach 1964-71 wg projektu M. Gintowta i M. Krasińskiego, o zadziwiająco śmiałym jak na lata socjalizmu kształcie. Miała powstać w parku w Chorzowie ale dzięki poparciu wojewody śląskiego gen. Ziętka zbudowano ją w centrum Katowic. Miejsce licznych imprez sportowych i koncertów.
Strona Spodka
Kościół NMP Wspomożenia Wiernych w dzielnicy Wełnowiec, w 1919-20 r. umieszczony w zaadaptowanej odlewni żelaza z pocz. XIX w., gruntownie przebudowany w 1930 r. wg projektu prof. Buchkremera.
Sąd Apelacyjny przy al. Korfantego, wzniesiony w XIX/XX w., od 1905 r. siedziba spółki Hohenlohe Werke z siedzibą w Wełnowcu. Po wojnie w budynku mieściły się instytucje związane z górnictwem, od 1990 r. Sąd Apelacyjny.

Środkowa część centrum

Dworzec główny zbudowany w latach 1964-72, po wyczerpaniu przepustowości starego dworca. Zaprojektowany przez grupę architektów, tzw. Tygrysów stanowi przykład brutalizmu, jego konstrukcja opiera się na nowoczesnych jak na tamte lata wielkich betonowych kielichach. Na potrzeby budowy zburzono cały kwartał kamienic, dworzec może pomieścić 25 tys. osób. Zaniedbany budynek czeka na modernizację.
Stary dworzec zbudowany w 1906 r., modernistyczny z elementami secesji. Po zbudowaniu nowego dworca opuszczony, ostatnio sprzedany prywatnemu inwestorowi.
Teatr Śląski, zbudowany w latach 1905-07 wg projektu C. Moritza w stylu neoklasycystycznym jako teatr niemiecki, aktorzy ślubowali nawet, że ze sceny nie padną nigdy polskie słowa. W 1922 r. przejęty przez Polaków, od 1936 r. nosi imię S. Wyspiańskiego.
Strona teatru

Południowa część centrum

Biblioteka Śląska wzniesiona w 1989 r., jedna z najnowocześniejszych w Polsce.
Fontanna Kaskada na pl. Hlonda.
Neogotycki kościół śś. Piotra i Pawła z lat 1898-1902 wg projektu J. Ebersa z wyposażeniem z czasu budowy, w latach 1925-55 był kościołem katedralnym.
Pałac Młodzieży zbudowany w latach 1949-51 wg projektu Z. Majerskiego i J. Duchowicza, w stylu charakterystycznym dla ery stalinizmu.
Pomnik Piłsudskiego dłuta chorwackiego rzeźbiarza Antuna Augustinčicia, zamówiony jeszcze przed II wojną światową, nie zdążył dotrzeć do Polski i przez wiele lat znajdował się w muzeum rzeźbiarza. Sprowadzony do Katowic i odsłonięty w 1993 r., od 1998 r. na 6-metrowym cokole, stoi przed Urzędem Wojewódzkim.
Pomnik Żołnierza Polskiego z 1978 r. dłuta B. Chromego.
Budynek Śląskiego Urzędu Wojewódzkiego, zbudowany w latach 1925-29 jako siedziba Sejmu Śląskiego, w tym czasie był to największy budynek w Polsce.

Parki

Drewniany kościół św. Michała Archanioła położony w Parku Kościuszki, najstarsza budowla sakralna w Katowicach. Zbudowany w 1510 r. w Syryni (powiat wodzisławski), w 1938 r. przeniesiony do Katowic do mającego powstać tu skansenu, którego budowę przerwała wojna. We wnętrzu kościoła korpus XVII-wiecznej, drewnianej ambony i późnogotycka rzeźba MB z Dzieciątkiem z pocz. XVI w. z Dębieńska (rybnickie). W kruchcie XV-wieczna kropielnica. Obok kościoła wolno stojąca dzwonnica z XVII w.
Park Kościuszki o pow. 72 ha, założony w 1888 r. na terenie podmiejskiego lasku, w latach 1894-1895 przekształcony w Süd Park. W 1903 r. wzniesiono 20-metrową Wieżę Bismarcka, rozebraną w 1934 r. W 1912 r. doprowadzono z katowickiego rynku linię tramwajową. Od 1925 r. park im. Tadeusza Kościuszki, umieszczono tu tablicę jemu poświęconą. Pod koniec lat 30. XX w. planowano utworzyć w parku skansen. Znajduje się tu jedyna w Polsce wieża spadochronowa, z której 4 września 1939 r. grupa harcerzy podjęła desperacką próbę obrony centrum Katowic przed oddziałami Wehrmachtu.
Park Stachonia (Katowicki Park Leśny), rozległy obszar leśny na południu miasta. Ma charakter pośredni między parkiem miejskim a bardziej pierwotnym lasem. Należy do leśnego pasa ochronnego GOP-u. W jego skład wchodzi rezerwat buków i teren rekreacyjny Dolina Trzech Stawów.

Dodaj komentarz